Sùi mào gà – Human papiloma virus (HPV) là một trong những tác nhân lây nhiễm qua đường tình dục phổ biến. Ngày 6/10/2008, giải Nobel y học 2008 đã được trao cho nhà khoa học Đức Harald zur Hausen (72 tuổi) với công trình phát hiện virus HPV, tác nhân gây bệnh ung thư cổ tử cung. Trong khi HIV gần như không xa lạ với con người thì HPV đang là vấn đề thời sự.
Hơn 120 loại HPV đã được xác định và được gọi bằng số, nhưng chỉ có 40% số đó gây nhiễm trùng đường sinh dục và 15% dạng HPV có nguy cơ gây ung thư cổ tử cung ở phụ nữ. Các loại 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 68, 73, và 82 chất gây ung thư có nguy cơ cao lây truyền qua đường tình dục HPV và có thể dẫn đến sự phát triển của tân trong biểu mô cổ tử cung (CIN), tân trong biểu mô âm hộ (VIN), tân trong biểu mô dương vật (PIN), và / hoặc tân trong biểu mô đường hậu môn (AIN).
- Có ba nhóm chính:
- Loại nguy cơ ung thư sinh dục cao: HPV-16, 18, 31, 33, 35, 45, 51, 52, 58 ..
- Loại ở sinh dục và nguy cơ ung thư thấp: HPV -6, 11
- Loại ở da : HPV-1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 10, 27, 57, 60, … da các loại: HPV-1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 10, 27, 57, 60, …
Cách lây truyền bệnh
HPV lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp sinh dục, quan hệ tình dục qua đường âm đạo và hậu môn. HPV cũng có thể lây nhiễm sinh dục – miệng hoặc cọ sát bộ phận sinh dục với sinh dục, tình dục đồng tính.
Người nhiễm HPV có thể ủ bệnh tiềm tàng cả năm sau khi tiếp xúc với người bị bênh HPV. Phần lớn các người bị nhiễm không nhận biết được giai đoạn tiềm tàng. Một người bị nhiễm HPV có thế một hoặc nhiều typ phối hợp
HPV sinh dục có thể được lây truyền từ mẹ sang con trong khi đẻ, HPV sinh dục ở trẻ sơ sinh là rất hiếm
Cơ chế gây bệnh
Tổn thương HPV được cho là phát sinh từ sự phát triển của lớp tế bào sừng bị nhiễm. Nhiễm trùng thường xảy ra khi các tế bào này tiếp xúc với virus sẽ xảy ra trong quá trình giao hợp hoặc vết trầy xước nhỏ ngoài da.
Quá trình diễn tiến từ nhiễm virus đến ung thư thường lâu dài, từ loạn sản nhẹ, vừa, nặng đến ung thư tại chỗ (giai đoạn tổn thương có thể phục hồi và chữa khỏi hoàn toàn) đến ung thư xâm lấn (không có khả năng phục hồi).
Triệu chứng chẩn đoán
HPV (Sùi mào gà) lây truyền từ người này sang người khác qua đường tình dục. Điều này có thể xảy ra qua giao hợp hoặc chỉ qua tiếp xúc bộ phận sinh dục. Hầu hết trường hợp nhiễm HPV không có dấu hiệu hay triệu chứng, và virus có thể được lây truyền thậm chí khi không có triệu chứng (như là mụn cóc hay những dấu hiện rõ ràng khác). Trong 90% các trường hợp, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ loại thải virus HPV tự nhiên trong vòng 2 năm.Thuốc có thể làm mụn biến mất nhanh hơn. Tuy nhiên HPV vẫn còn lại trong cơ thể, và người nhiễm có thể bị tái phát. Nếu bị nhiễm trùng mạn tính, khả năng xuất hiện ung thư mới được tính đến. Phương pháp sử dụng máy soi và lấy dịch tổn thương xét nghiệm cho kết quả chính xác. Tuy nhiên, HPV có thể quan sát bằng các tổn thương chúng gây ra:
- Ở bộ phận sinh dục mụn cóc ( mụn rộp sinh dục)
Đối với nam giới, một số HPV gây mụn cóc hoặc sùi mào gà dương vật.
Mụn cóc ở dương vật thường gây đau, ngứa hoặc chảy máu. Mụn có nhiều hình dạng và kích thước khác nhau. Mụn có thể to, có lúc có thể nhỏ mà mắt thường không nhìn thấy, có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc từng đám, mọc thành chùm nhỏ như bông suplơ hoặc mảng trắng phẳng khó nhận ra
Phụ nữ có thể nhiễm HPV mà không có biểu hiện triệu chứng. Đôi khi tình cờ xét nghiệm tế bào âm đạo PAP hoặc xét nghiệm dịch âm đạo phát hiện ra HPV
Hiếm khi, mụn cóc ở cổ họng – một tình trạng gọi là papillomatosis hô hấp tái phát, biểu hiện trên lâm sàng có thể chặn đường thở, gây ra một giọng nói khàn hoặc thở khó khăn.
Những mụn rôp sinh dục vùng kín thường khám chuyên khoa mới phát hiện ra.
- Sùi mào gà (HPV) biến đổi tế bào ở cổ tử cung gây ung thư cổ tử cung, hoặc ung thư âm hộ-âm đạo, dương vật, hậu môn và hầu họng (mặt sau của cổ họng, lưỡi và amiđan).
Khi ung thư chưa xâm lấn, bệnh nhân hầu như không có dấu hiệu lâm sàng, có thể ra nhiều khí hư hơn bình thường, khám phụ khoa cũng không thấy tổn thương. Tuy nhiên, nếu người phụ nữ thường xuyên khám phụ khoa đúng định kỳ và làm xét nghiệm tế bào (được khuyến cáo với tất cả những phụ nữ có quan hệ tình dục), bệnh sẽ được phát hiện. Lúc này, khả năng chữa khỏi là 95%.
Khi ung thư đã xâm lấn, các triệu chứng mới rõ rệt như ra khí hư có mùi hôi, ra máu giữa kỳ kinh, sau mãn kinh hay sau giao hợp… Ở giai đoạn cuối, bệnh nhân có thể đau bụng dưới, đau lưng, tỷ lệ sống thêm 5 năm chỉ còn khoảng 5%.
Mặc dù mối liên hệ giữa HPV và ung thư cổ tử cung còn bàn cãi, nhưng y học cũng nhận thấy rằng HPV chỉ là một trong nhiều nguyên nhân gây bệnh. Ngoài virus này, còn có những yếu tố nguy cơ khác như quan hệ tình dục sớm, có nhiều bạn tình, quan hệ với người nam chưa cắt da bao quy đầu hay có da quy đầu che phủ, nhiễm clamydia, nhiễm HIV, hút thuốc lá, gia đình có người bị ung thư cổ tử cung, phụ nữ mang thai nhiều lần, dùng thuốc tránh thai đường uống…
Cận lâm sàng
Xét nghiệm HPV: Phân lập tìm virus HPV, định typ HPV, phâm nhóm nguy cơ cao hay nguy cơ thấp.
Một kết quả xét nghiệm HPV âm tính chỉ có thể nói hiện tại người kiểm tra không có tình trạng nhiễm HPV, nhưng không nói được trước kia đã bị nhiễm chưa và nếu có, hiện nay, tình trạng nhiễm này đã đưa đến tổn thương cổ tử cung hay chưa.
Một kết quả xét nghiệm HPV dương tính (thậm chí với HPV nguy cơ cao) chỉ nói được hiện tại người kiểm tra có tình trạng nhiễm HPV (không biết là sơ nhiễm, tái nhiễm hay nhiễm kéo dài)
Điều trị
Hiện nay chưa có phương pháp chữa dứt điểm sùi mào gà một cách chắc chắn
Việc phá hủy các tổn thương quan sát được nhằm mục đích làm giảm biến chứng. Tổn thương cổ tử cung điều trị bằng phương pháp đốt Laser, đốt điện, Hồng ngoại, áp lạnh hoặc bằng phẫu thuật, hoặc khoét chóp- cắt cổ tử cung. Điều tri tại chỗ ngoài da bằng chấm podophiline 10-25% hoặc can thiệp phẫu thuật – thủ thuật Lưu ý là các phương pháp trên phải được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa.
Sau khi điều trị, virus vẫn còn cho dù các tổn thương đã hết. Do đó, cần phải theo dõi sự tái phát của tổn thương trong vài tháng sau khi cắt bỏ.
Phương pháp điều trị khác kích thích miễn dịch đang được phát triển.
Phòng bệnh
- Tiêm phòng vaccin như Cervarix, Gardasil. Các vaccine này được tiêm phòng ba lần. Tuổi tiêm phòng tốt nhất 11 -12 tuổi.
- Sử dụng bao cao su
- Một số hóa chất có thể ngăn chặn lây truyền HPV trước khi quan hệ tình dục. Những chất này được biết đến như thuốc diệt khuẩn tại chỗ
- Quan hệ chung thuỷ một vợ – một chồng, hoặc quan hệ tình dục với đối tượng xác định không bị bệnh.
Phòng khám Phụ sản Bạch Mai là địa chỉ tin cậy điều trị sùi mào gà ở hải dương, phòng khám áp dụng phương pháp chẩn đoán và điều trị tiến bộ nhất trong việc điều trị sùi mào gà, an toàn, tiết kiệm, tránh tái phát.
Tác giả: Ths.Bs. Lê Quang Trung
(Bản quyền thuộc trang web: phukhoahaiduong.com)
